Vreemdelingenrecht is een onderdeel van het bestuursrecht, waarbij de relatie tussen overheid en burger cruciaal is. Het vreemdelingenrecht omvat alle regels met betrekking tot de binnenkomst, het verblijf en de emigratie van buitenlanders.
Het vreemdelingenrecht omvat twee typen: het conventionele vreemdelingenrecht en het asielrecht. Het asielrecht behandelt situaties waarin iemand om veiligheidsredenen niet naar zijn land kan terugkeren.
Als het gaat om immigratiewetten die geen betrekking hebben op asiel, zal het conventionele vreemdelingenrecht worden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan de gezinshereniging of het verblijf van een student.
Wat is het asielrecht?
Binnen het vreemdelingenrecht heeft iemand recht op asiel wanneer deze vluchteling is. Deze persoon heeft terechte angst om in zijn land vervolgd te worden. Bijvoorbeeld omdat hij een bepaald ras heeft. Of omdat hij tot een bepaalde sociale groep behoort, zoals homoseksualiteit.
Als een asielzoeker om de volgende redenen in zijn thuisland wordt vervolgd, kan deze volgens het vreemdelingenrecht een verblijfsvergunning krijgen:
- Religie
- Ras of sociale groep
- Land van herkomst
- Politieke factie
Wanneer mensen worden geconfronteerd met het gevaar van foltering, onmenselijke of onterende bestraffing, krijgen ze volgens het vreemdelingenrecht asiel. Zelfs als de situatie in een land niet veilig genoeg is, is het mogelijk om asiel te verlenen aan iemand. Wanneer er bijvoorbeeld oorlog is.
Soms worden in een land het leger, de politie of veiligheidsdiensten vervolgd. Maar gewapende opstandelingen of rebellen kunnen mensen ook onbekwaam maken. Kort gezegd worden mensen gedwongen tot het vreemdelingenrecht. Bijvoorbeeld door:
- Verkrachtingen
- Bedreiging
- Mishandelingen
Zijn de autoriteiten van een land niet bereid of niet in staat zijn bevolking te beschermen? Dan kunnen de inwoners van dit land beroep doen op het vreemdelingenrecht in Nederland.
Wat is het reguliere vreemdelingenrecht?
De meeste vreemdelingen in Nederland zijn geen asielzoeker, maar komen om verschillende redenen naar Nederland. Bijvoorbeeld voor studie, werk of gezinshereniging. Dan valt iemand niet onder asielzoeker volgens het vreemdelingenrecht.
Deze reguliere immigranten kunnen een visum of tijdelijke verblijfsvergunning aanvragen. Om in Nederland betaald werk te kunnen verrichten, moeten buitenlanders via hun werkgever een tewerkstellingsvergunning krijgen en een tijdelijke verblijfsvergunning aanvragen. Het vreemdelingenrecht staat dit dan weer niet zomaar toe.
Verblijfsvergunningen binnen vreemdelingenrecht
Het vreemdelingenrecht geeft heel precies aan onder welke omstandigheden vreemdelingen legaal in Nederland mogen verblijven. Zoals de naam al aangeeft, geeft het vreemdelingenrecht het recht van vreemdelingen aan.
Als de vreemdeling geen verblijfsvergunning in Nederland heeft, is het verblijf dat plaatsvindt illegaal en onrechtmatig. Als hij illegaal verblijft, heeft hij geen recht op huisvesting en sociale uitkeringen en moet hij Nederland op eigen initiatief verlaten. Zo niet, dan dreigt hij door de buitenlandse politie te worden uitgezet.
In het geval van legaal verblijf, dat wil zeggen met toestemming van het bevoegd gezag, kunnen vreemdelingen volgens het vreemdelingenrecht:
- Periodieke verblijfsvergunning met een bepaalde periode of tijdslimiet verkrijgen
- Asiel voor onbepaalde tijd verkrijgen
- Verblijfsvergunning voor gemeenschapsburgers verkrijgen binnen het vreemdelingenrecht
Een verblijfsvergunning binnen het vreemdelingenrecht wordt verstrekt door het IND. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is een afdeling van het ministerie van Justitie en Veiligheid die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het immigratiebeleid.
Dit betekent dat de IND alle aanvragen beoordeelt van vreemdelingen die in Nederland willen blijven of Nederlander willen worden.
Vreemdelingen van buiten de EU komen in aanmerking voor de status van langdurig ingezetene van de EU. Met een EU-verblijfsvergunning hebben zij recht op duurzaam verblijf in Nederland en recht op gelijke behandeling in onderwijs en werk. Het is gratis voor toeristen of bezoekende gezinnen.
EU-onderdanen mogen zonder problemen in Nederland wonen en werken. Ze moeten bij de IND staan ingeschreven.
Wat is het verschil tussen vreemdelingenrecht en migratierecht?
De termen (im)migratierecht en vreemdelingenrecht worden vaak door elkaar gebruikt. Er is geen substantieel verschil in dagelijks gebruik. De term immigratierecht wordt vaker gebruikt onder professionals op dit gebied omdat het verwijst naar mensen die zich tussen verschillende landen verplaatsen.
Als Nederlanders er bijvoorbeeld voor kiezen om in België te wonen, kunnen ze ook buitenlanders zijn. Daarom is immigratierecht tegenover het vreemdelingenrecht een meer internationale term die niet alleen betrekking heeft op nationale wet- en regelgeving, maar ook op internationale regelgeving. Daarom is het belangrijk het verschil met vreemdelingenrecht te herkennen.
Immigratierecht en vreemdelingenrecht
Het immigratierecht en het vreemdelingenrecht zijn een onderdeel van het bestuursrecht en omvat alle regels met betrekking tot toelating, binnenkomst, verblijf en migratie van buitenlanders. Hieronder valt ook hun recht op regelgeving en naturalisatie.
Bovendien worden reguliere immigratiewetten of vreemdelingenrechten vaak onderscheiden van asielwetten. Het asielrecht, tegenover het reguliere vreemdelingenrecht, betreft een situatie waarin een persoon om politieke, religieuze of andere (veiligheids) redenen niet naar zijn land kan terugkeren.
Alle situaties die geen verband houden met het asielrecht, zijn gerelateerd aan het conventionele immigratierecht. Hier worden dus alle zaken besproken die behoren tot het reguliere vreemdelingenrecht.
De rechtspositie van vreemdelingen ten opzichte van eigen onderdanen is erg verscheiden. Onderdeel van het vreemdelingenrecht is de vreemdelingenwet 2000.
Asielzoekers en mensen die de Nederlandse nationaliteit hopen te verkrijgen vallen onder dit vreemdelingenrecht.
Mensen die al een vluchtelingenstatus hebben vallen hier ook onder, met daarbij de algemene wet bestuursrecht die van toepassing is. Het kan ook gaan om mensen met een kort verblijf, ook zij staan die tijd onder het vreemdelingenrecht.